Nedir?
Polikistik Over Sendromu (PCOS, PKOS); yumurtalıklarda irileşme ve küçük birçok kist oluşumu ile karakterize olup kişide bir takım hormonal problemlere zemin hazırlayan ve günümüzde neden oluştuğu halen kesin olarak bilinmeyen bir durumdur. Bu hormon bozukluğu sonucunda adetlerde gecikmeler veya adet görememe, tüylenme gibi şikayetler oluşturur. Uzun dönem tedavi edilmediğinde önemli rahatsızlıkların kaynağıdır.
Sıklık
Polikistik over sendromu üreme çağındaki kadınlarda en sık görülen endokrin bozukluktur ve yaklaşık %4 -12 sini etkiler.
Tanımı
ESHRE/ASRM (Rotterdam) 2003
Aşağıdaki üç kriterden ikisini içermeli
- Oligo- veya anovulasyon
- Klinik ve/veya biyokimyasal hiperandrojenizm bulguları
- Polikistik overler (ilişkili hastalıklar dışlandıktan sonra )
Polikistik Over Sendromu Nelere Neden Olabilir?
Kısa Dönem Problemler
- Düzensiz adet kanamaları
- Hirsutizm/akne/erkek tipi saç dökülmesi
- İnfertilite
- Obezite
- Metabolik bozukluklar
- Anormal lipid düzeyleri/glukoz intoleransı
Uzun Dönem Problemler
- Diabetes mellitus
- Kardiyovasküler hastalık
- Endometrium kanseri
PATOFİZYOLOJİ
Gonadotropinler
PCOS’lu kadınlarda anovulasyon ,uygun olmayan gonadotropin salınımı ile karakterizedir.GnRH pulsalitesindeki değişiklikler , FSH ile karşılaştırıldığında LH baskın üretimine neden olur.Günümüzde hipotalamik disfonksiyonun PCOS’un primer nedeni mi olduğu yoksa anormal steroid feedback’ine sekonder mi olduğu bilinmemektedir.Her iki durumda da serum LH düzeyleri yükselir.Benzer şekilde LH/FSH oranı hastaların %60’ında 2’nin üzerine çıkmıştır.
İnsülin Direnci
PCOS ‘ lu kadınlar etkilenmemiş kadınlara göre yüksek derecelerde insülin direnci ve kompensatuar hiperinsülinemi gösterirler.İnsülin direnci ; tip 2 DM , HT , dislipidemi ve kardiyovasküler hastalık gibi birçok bozuklukta artış ile ilişkilidir.
Androjenler ve SHBG
Hem insülin hem de LH, overin teka hücrelerinde androjen üretimini uyarır.Sonuç olarak etkilenmiş overler,yüksek düzeylerde testosteron ve androstenedion üretir.PCOS’lu kadınlar azalmış SHBG düzeyleri gösterirler.
Anovulasyon
PCOS’lu kadınlarda androjen düzeyleri tipik olarak yüksek olsa da,progesteron düzeyleri anovulasyon nedeniyle düşüktür.Anovulasyona neden olan gerçek mekanizma tam olarak bilinmemektedir ancak menstrüel düzensizlikte LH hipersekresyonu bilinmektedir.Atrıca anovulasyon insülin direncinden de kaynaklanabilir.
TEDAVİ
PCOS tedavisinde hastalığı tamamı ile ortadan kaldırabilecek etkili bir yöntem yoktur. Hastanın ihtiyacına göre tedavi düzenlenir.
- İzlem
- Kilo kaybı
- Egzersiz
Adet düzensizliği için;
- Kombine oral kontraseptifler
- Sıklık progestinler
- İnsülin duyarlaştırıcı ilaçlar ( metformin )
Hirsutizm;
- Kombine oral kontraseptifler
- GnRH agonistleri
- Androjen reseptör antagonistleri (spironolakton ,siproteron asetat )
- 5 - Reduktaz inhibitörleri (finasterid )
- Epilasyon
